Galeria Żywa: Tadeusz Kantor – „Pokój Odysa”

Muzeum Narodowe w Krakowie – Gmach Główny, al. 3 Maja 1, Galeria Sztuki Polskiej XX wieku

Galeria Żywa, Tadeusz Kantor, Pokój Odysa. Pokaz scenografii teatralnej do spektaklu „Powrót Odysa” wystawionego w konspiracyjnym Teatrze Niezależnym w 1944 roku w Krakowie.

W Galerii Sztuki Polskiej XX wieku, w Sali Kantora, Sterna i Jaremianki oglądać można scenografię teatralną do spektaklu „Powrót Odysa”, według dramatu Stanisława Wyspiańskiego (1907), wystawionego przez Tadeusza Kantora w Krakowie, w 1944 roku. Prezentacji dzieła, będącego autorską rekonstrukcją dekoracji scenicznej z lat okupacji, towarzyszy pokaz archiwalnych zdjęć z odgrywanych w owym czasie przedstawień Teatru Niezależnego, założonego przez Kantora w pierwszych latach wojny, działającego w konspiracji.
„Powrót Odysa” Stanisława Wyspiańskiego, wywiedziony z eposu Homera, opowiada o bohaterze wojny trojańskiej, który po 20 latach powraca na Itakę zastając swój dom zajęty przez zalotników żony Penelopy. Aranżując dzieło Wyspiańskiego, Kantor przeniósł je w czasy współczesne, poszerzając jego sferę symboliczną, konfrontując mit z rzeczywistością. Chciał, by – jak mówił – „realne życie rozsadziło (…) iluzyjne formy sceniczne i starło się z nimi w dramatycznym konflikcie”.
Próby rozpoczęto jesienią 1943 roku. Zespól wykonawców stanowili amatorzy, studenci przedwojennej Akademii Sztuk Pięknych i Uniwersytetu Jagiellońskiego, głównie polonistyki. Odysa grał artysta malarz Tadeusz Brzozowski (1918-1987). Premiera spektaklu odbyła się 21 czerwca 1944 roku w mieszkaniu Magdaleny Stryjeńskiej przy ulicy Grabowskiego 3.